Giảm thiểu rác thải nhựa là “chìa khóa” để TP Hà Tĩnh xây dựng đô thị xanh trong tương lai
Với sự hỗ trợ từ dự án “Giảm thiểu rác thải nhựa đại dương tại Việt Nam”, những năm gần đây, vấn đề này đã được TP Hà Tĩnh quan tâm, giải quyết đạt kết quả cao, tạo mỹ quan và môi trường xanh, sạch, đẹp.
Năm 2020 TP Hà Tĩnh đã phối hợp với Dự án “Giảm thiểu rác thải nhựa đại dương Việt Nam” tiến hành khảo sát, đánh giá hệ thống quản lý chất thải trên địa bàn, từ đó đưa ra kế hoạch cụ thể về quản lý chất thải nhựa. Với mục tiêu kỳ vọng đến năm 2030 không còn rác nhựa ngoài thiên nhiên, hàng loạt chương trình, mô hình, hoạt động đã được triển khai nhằm thay đổi nhận thức, hành vi của người dân về rác thải nhựa.
Sau hơn 3 năm triển khai, môi trường sống trong từng gia đình, từng khu dân cư đã có nhiều thay đổi rõ rệt. Không chỉ thông qua các buổi tuyên truyền, tập huấn về cách phân loại, xử lý rác thải nhựa mà những mô hình như: Ngôi nhà xanh, Sân chơi trẻ em từ vật liệu tái chế; Trường học giảm rác thải nhựa, Tái sử dụng túi nilon tại các chợ truyền thống, xử lý rác hữu cơ thành phân vi sinh, … đã phát huy được hiệu quả tích cực, nhận được sự đồng tình, hưởng ứng tích cực của cộng đồng dân cư.
Chợ Đò, xã Đồng Môn, TP Hà Tĩnh, khu vực này từng là một trong những điểm nóng về rác thải. Do chưa có hệ thống thu gom, rác thải được tập kết ngay bên bờ sông nên mỗi năm hàng chục tấn rác thải bị thải trực tiếp ra môi trường.
Từ tháng 8/2022, thực hiện chương trình xóa điểm nóng về rác thải trên địa bàn TP, Thành đoàn Hà Tĩnh và UBND xã Đồng Môn đã phối hợp với WWF-Việt Nam ra quân thu gom và xử lý rác, cải tạo môi trường xung quanh khu vực chợ. Cùng với việc triển khai ký cam kết bỏ rác đúng nơi quy định với các tiểu thương đang kinh doanh, buôn bán tại chợ, đến nay môi trường tại chợ Đò đã được cải thiện rõ nét. Không còn cảnh rác thải tràn lan dọc bờ sông, ý thức trong việc thu gom, tập kết, phân loại rác của các tiểu thương tại đây cũng được nâng lên.
Tại công viên trung tâm thành phố, mới đây vào tháng 11/2023, Thành đoàn Hà Tĩnh đã tổ chức khánh thành công trình “Sân chơi xanh”. Điều đặc biệt là tất cả các hạng mục tại sân chơi này đều được lắp ráp từ các nguyên vật liệu đã qua sử dụng như lốp xe, gỗ, chai nhựa... Không chỉ tạo ra một điểm vui chơi bổ ích, lành mạnh giúp các em thiếu nhi rèn luyện, nâng cao sức khỏe mà sân chơi này còn được thiết kế hệ thống biển bảng tích hợp chuyên trang chuyển đổi số “Sống xanh” thông qua mã QR, góp phần tuyên truyền, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho các em học sinh.
Truyền thông nâng cao nhận thức cộng đồng về rác thải nhựa, một trong những mục tiêu và hoạt động được TP Hà Tĩnh chú trọng thực hiện. Tiên phong trong những hoạt động này là Đoàn thanh niên, Hội LHPN. Trong thời gian qua, Hội LHPN thành phố đã đẩy mạnh việc tổ chức tập huấn, hướng dẫn phân loại rác thải, thực hành sản xuất chế phẩm vi sinh, xử lý rác hữu cơ... cấp phát gần 500 thùng ủ rác cho các hội viên. Từ mô hình điểm, "Phân loại rác tại hộ gia đình và ủ phân compost từ rác hữu cơ” tại phường Hà Huy Tập, đến nay mô hình: ủ phân hữu cơ và sản xuất phân vi sinh đã được nhân rộng tại 15/15 phường, xã trên địa bàn.
Để góp phần hạn chế, thay đổi thói quen sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần, hướng đến những sản phẩm thân thiện với môi trường, TP Hà Tĩnh cũng đã phối hợp với Hội LHPN thực hiện mô hình chợ dân sinh giảm rác nhựa, Ngôi nhà xanh tiết kiệm sinh thái. Với nhiều cách làm sáng tạo, thiết thực, hiện nay nhiều chợ dân sinh trên địa bàn như chợ Cầu Đông, chợ Trung Đình, chợ Bình Hương, chợ TP Hà Tĩnh… đã giảm thiểu được một lượng lớn rác thải phát sinh hằng ngày, trong đó có rác thải nhựa. Đặc biệt với mô hình “Ngôi nhà xanh tiết kiệm sinh thái” hiện nay hầu như tại các khu dân cư không còn tình trạng rác thải nhựa thải ra môi trường. Đến nay, toàn thành phố có gần 120 “Ngôi nhà xanh tiết kiệm”; tổng số tiền thu được từ bán phế liệu là gần 450 triệu đồng. Từ nguồn quỹ này, các đơn vị đã có nhiều hoạt động thiết thực trong công tác từ thiện, nhân đạo, an sinh xã hội.
Ngoài các mô hình tại các khu dân cư, chợ dân sinh hiện nay TP Hà Tĩnh đang phối hợp các tổ chức triển khai mô hình thu gom, xử lý bao bì thuốc bảo vệ thực vật; xây dựng mô hình phân loại rác, sản xuất phân hữu cơ từ rác thải và ứng dụng trong nông nghiệp; Tổ chức các hoạt động truyền thông, cam kết giảm nhựa trong khối cơ quan, công sở…
Bên cạnh đó, xác định thay đổi nhận thức, điều chỉnh hành vi là một trong những yếu tố cốt lõi để bảo vệ môi trường bền vững, TP Hà Tĩnh cũng đặc biệt chú trọng công tác giáo dục ý thức bảo vệ môi trường trong học sinh, sinh viên.Thông qua việc tham gia vào chuỗi hoạt động như thành lập CLB môi trường, tổ chức thực hành và các hoạt động ngoại khóa về giảm thiểu rác thải nhựa…hàng trăm giáo viên và hàng ngàn học sinh của 6 trường học được lựa chọn để thực hiện mô hình trường học giảm rác thải nhựa trên địa bàn đã được trang bị thêm nhiều thông tin, cách thức, phương pháp giảm rác thải nhựa, bảo vệ môi trường. Gắn với phong trào xây dựng trường học, xanh, sạch đẹp, thân thiện môi trường 24 trường học trên địa bàn cũng đã có nhiều hoạt động, sân chơi ý nghĩa thu hút sự tham gia sôi nổi của giáo viên và học sinh.
Có thể nói, trong hơn 3 năm qua, với sự chỉ đạo sát sao của cấp ủy, chính quyền thành phố, sự phối hợp của các cơ quan ban, ngành, đoàn thể, công tác quản lý rác thải nhựa trên địa bàn TP Hà Tĩnh đã có những chuyển biến tích cực. Tuy nhiên để công tác quản lý rác thải nhựa đạt hiệu quả cao hơn hơn cần phải có nhiều công cụ về pháp luật cũng như ngân sách và hạ tầng cơ sở đồng bộ, lộ trình thích hợp. Trước mắt là việc kịp thời xây dựng đề án quản lý chất thải rắn trên địa bàn TP Hà Tĩnh.
Ông Thân Viết Văn- Trưởng phòng Tài nguyên- môi trường TP Hà Tĩnh cho biết thêm: “ Việc giảm thiểu rác thải nhựa là nhiệm vụ trọng tâm trong công tác bảo vệ môi trường của thành phố. Thời gian tới, thành phố chúng tôi tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức cho nhân dân, gắn với đó sẽ tiến hành đánh giá để nhân rộng các mô hình vừa qua triển khai có hiệu quả tại một số phường xã để áp dụng trên địa bàn toàn thành phố. Cùng với đó là khuyến khích và tiến tới bắt buộc các cơ quan, đơn vị trường học trên địa bàn thành phố không sử dụng các sản phẩm để phát sinh rác thải nhựa, đặc biệt là rác thải nhựa dùng một lần. Đồng thời phối hợp tốt với WWF để triển khai hiệu quả dự án giảm thiểu rác thải nhựa đại dương trên địa bàn.”
Để tiếp tục thực hiện hiệu quả việc giảm thiểu rác thải nhựa ra môi trường, TP Hà Tĩnh đang nỗ lực thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, với sự vào cuộc tích cực của cả hệ thống chính trị và toàn thể Nhân dân. Cùng với việc khuyến khích nhân rộng các mô hình, đẩy mạnh các phong trào hoạt động thì công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân về bảo vệ môi trường, giảm thiểu rác thải nhựa – được xem là “chìa khóa” để TP Hà Tĩnh xây dựng thành công đô thị xanh trong tương lai.
