Cần ít nhất 135 triệu USD để kiểm soát đợt bùng phát bệnh đậu mùa khỉ
Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ông Tedros Adhanom Ghebreyesus, kêu gọi hành động chung toàn cầu để kiểm soát đợt bùng phát bệnh đậu mùa khỉ (mpox) mới, đồng thời cho biết kế hoạch ứng phó sẽ cần ít nhất 135 triệu USD trong 6 tháng tới.
Ngày 23-8, Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ông Tedros Adhanom Ghebreyesus, kêu gọi hành động chung toàn cầu để kiểm soát đợt bùng phát bệnh đậu mùa khỉ (mpox) mới, đồng thời cho biết kế hoạch ứng phó sẽ cần ít nhất 135 triệu USD trong 6 tháng tới.
Tổng Giám đốc Ghebreyesus khẳng định thế giới có thể kiểm soát và ngăn chặn đợt bùng phát dịch đậu mùa khỉ mới này. Tuy nhiên, để ứng phó hiệu quả đòi hỏi phải có hành động toàn diện và phối hợp của quốc tế.
Trong một diễn biến liên quan, WHO cho biết các đối tác của tổ chức như Liên minh vắc-xin (Gavi) và Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc (UNICEF) có thể bắt đầu mua vắc-xin mpox trước khi vắc-xin này được WHO cấp phép.
Điều này nhằm đẩy nhanh hơn việc đưa vắc-xin đến châu Phi trong bối cảnh lục địa này đang phải chống chọi với sự bùng phát của bệnh.
Theo truyền thống, các tổ chức như Gavi, giúp các nước thu nhập thấp mua vắc-xin, chỉ có thể bắt đầu mua vắc-xin sau khi được WHO cấp phép sử dụng. Nhưng các quy tắc đã được nới lỏng trong trường hợp này để thúc đẩy các cuộc đàm phán.
Đầu tháng này, WHO đã yêu cầu các nhà sản xuất vắc-xin gửi thông tin để có thể đẩy nhanh quá trình phê duyệt và cấp giấy phép khẩn cấp vào giữa tháng 9.
WHO ngày 14-8 đã ban bố trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng toàn cầu vì bệnh đậu mùa khỉ ở châu Phi. Đây là mức cảnh báo cao nhất của WHO. Bên cạnh đó, WHO còn kêu gọi tăng cường sản xuất vaccine để ngăn chặn chủng virus đậu mùa khỉ nguy hiểm hơn lây lan.
WHO cũng kêu gọi các quốc gia có kho dự trữ vaccie đậu mùa khỉ quyên góp cho các quốc gia đang có dịch bệnh bùng phát. Hai loại vaccine đậu mùa khỉ được sử dụng trong những năm gần đây là MVA-BN do hãng dược phẩm Bavarian Nordic (Đan Mạch) sản xuất và LC16 của KM Biologics (Nhật Bản). Giá của Bavarian Nordic là 100 USD/liều (hơn 2,4 triệu đồng) trong khi hiện vẫn chưa rõ giá của KM Biologics.
Vào ngày 23-8, WHO cho biết sẽ nới lỏng một số thủ tục nhằm nỗ lực đẩy nhanh việc tiếp cận vaccine đậu mùa khỉ của các quốc gia nghèo. Việc mua trực tiếp các loại vaccine đắt tiền này nằm ngoài khả năng của nhiều quốc gia thu nhập thấp.
Trong tháng này, WHO đã yêu cầu các nhà sản xuất nộp thông tin cần thiết để vaccine đậu mùa khỉ được cấp phép khẩn cấp. WHO kêu gọi các quốc gia hiến tặng vaccine cho đến khi quá trình này hoàn tất, dự kiến vào tháng 9. Bên cạnh đó, WHO khẳng định đang làm việc với các nhà chức trách Congo để lập kế hoạch tiêm chủng.
Bà Sania Nishtar, giám đốc điều hành của Liên minh vaccine và tiêm chủng toàn cầu (Gavi), cho biết mục tiêu của WHO là hành động nhanh chóng đối với phê duyệt và cải thiện về tài trợ, cho thấy "mặt tích cực hơn so với giai đoạn COVID-19".
Theo WHO, đậu mùa khỉ bao gồm nhiều chủng khác nhau, đã gây ra 99.000 trường xác nhận mắc và 208 ca tử vong trên toàn thế giới kể từ năm 2022.
Đậu mùa khỉ là căn bệnh do virus gây ra, có thể lây lan giữa người và động vật bị nhiễm bệnh. Theo WHO, đậu mùa khỉ có thể lây lan qua tiếp xúc gần như chạm, hôn hoặc quan hệ tình dục, cũng như qua các đồ dùng như khăn trải giường, quần áo và kim tiêm. Các triệu chứng bao gồm sốt, phát ban gây đau, đau đầu, đau cơ và lưng, mệt mỏi và hạch bạch huyết sưng to. Trong nhiều thập niên, căn bệnh này chủ yếu được ghi nhận ở Trung và Tây Phi, nhưng nó cũng bắt đầu lây lan đến châu Âu và Bắc Mỹ vào năm 2022.
Biến thể nhánh Ib mới của đậu mùa khỉ dường như lây lan dễ dàng hơn qua tiếp xúc gần, bao gồm cả trẻ em. Quốc gia hiện đang chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của đậu mùa khỉ là Congo. Theo số liệu của chính phủ Congo, kể từ tháng 1/2023, đã có hơn 27.000 ca nghi ngờ mắc bệnh và 1.100 trường hợp tử vong tại đây, chủ yếu là trẻ em.
Một số chuyên gia y tế toàn cầu cho rằng WHO và các tổ chức khác nên tập trung sớm hơn vào việc cải thiện khả năng tiếp cận vaccine cũng như xét nghiệm bệnh và phương pháp điều trị đậu mùa khỉ.
