Bảo vệ môi trường trong các khu công nghiệp tại Quảng Bình

Theo dõi MTĐT trên

Quảng Bình hiện có 7 khu công nghiệp (KCN) đi vào hoạt động, gồm: KCN Tây Bắc Đồng Hới, KCN Bắc Đồng Hới, KCN Tây Bắc Quán Hàu, KCN Cam Liên, KCN Cảng biển Hòn La, KCN Hòn La II và KCN cửa ngõ phía Tây có tất cả 40 nhà máy sản xuất đang hoạt động.

Theo quy hoạch phát triển KCN tỉnh Quảng Bình thời kỳ 2021-2030 thì trên địa bàn tỉnh có 10 KCN với tổng diện tích 2.285ha. Đồng thời, trên địa bàn tỉnh hiện có 6 cụm công nghiệp (CCN) đã được thành lập với tổng diện tích 75,44ha. Theo phương án phát triển CCN tỉnh Quảng Bình thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 có 38 CCN với tổng diện tích 756,6ha.

Ông Nguyễn Quốc Khánh, Phó trưởng Ban Quản lý Khu Kinh tế (BQL KKT) tỉnh cho biết: Thời gian qua, cùng với hoạt động thu hút đầu tư, xây dựng kết cấu hạ tầng, thì công tác quản lý và bảo vệ môi trường (BVMT) trong các KCN, KKT trên địa bàn tỉnh luôn được BQL KKT tỉnh quan tâm thực hiện. Ban đã có phòng chuyên môn về quản lý môi trường với 5 cán bộ, nhân viên, trong đó 1 chuyên viên có trình độ chuyên môn về quản lý môi trường.

Đồng thời, tại Trung tâm Quản lý hạ tầng các KCN, KKT trực thuộc BQL KKT tỉnh cũng bố trí các đội quản lý hạ tầng để thực hiện nhiệm vụ BVMT và hạ tầng kỹ thuật tại các KCN, KKT. Ngoài ra, các đơn vị trực thuộc của ban ở các KCN, KKT cũng chú trọng thực hiện chức năng, nhiệm vụ BVMT, theo dõi, đôn đốc, hướng dẫn, giám sát việc thực hiện thu gom, xử lý rác thải, nước thải của các doanh nghiệp (DN) thuộc địa bàn quản lý.

“Trước yêu cầu của công tác BVMT trong các KCN, KKT hiện nay, ban đã chỉ đạo các phòng, đơn vị trực thuộc triển khai thực hiện các nhiệm vụ quản lý, BVMT theo quy định của Luật BVMT và các văn bản liên quan. Kịp thời triển khai, cụ thể các văn bản chỉ đạo của các bộ, ngành Trung ương, của tỉnh về công tác BVMT KCN, KKT. Đồng thời, ban hành các văn bản hướng dẫn, đôn đốc, yêu cầu các DN, cơ sở sản xuất trong KCN, KKT chấp hành quy định về BVMT. Chỉ tính riêng trong năm 2023, BQL KKT tỉnh đã ban hành gần 10 văn bản có liên quan đến công tác quản lý, BVMT trong các KCN, KKT trên địa bàn”, ông Nguyễn Quốc Khánh cho biết.

Bên cạnh đó, BQL KKT tỉnh cũng đã kịp thời ban hành các kế hoạch, công văn gửi các DN khuyến khích tổ chức các hoạt động hưởng ứng Ngày Môi trường thế giới, Chiến dịch làm cho thế giới sạch hơn, Tháng hành động vì môi trường, Tuần lễ biển và hải đảo Việt Nam, Tuần lễ nước sạch... theo chỉ đạo của UBND tỉnh và hướng dẫn của Sở Tài nguyên-Môi trường. Trong năm 2023, đã tổ chức 1 hội nghị tuyên truyền pháp luật về BVMT theo hình thức tập trung cho các DN, hộ tiểu thương và cộng đồng dân cư tại KKT Cửa khẩu Cha Lo.

Hưởng ứng các ngày lễ, các sự kiện về tài nguyên môi trường hàng năm, ban đã xây dựng kế hoạch và triển khai thực hiện các hoạt động thiết thực ý nghĩa như treo băng rôn, khẩu hiệu tuyên truyền với chủ đề BVMT; chỉ đạo các đoàn thể tổ chức hoạt động làm vệ sinh môi trường tại các KCN, KKT. Qua đó, nhận thức về công tác BVMT của các DN trong các KCN, KKT ngày càng được nâng cao. Các DN cơ bản đã chú trọng, quan tâm đến công tác BVMT, thực hiện nghiêm túc các quy định của pháp luật về BVMT cũng như các điều khoản cam kết theo báo cáo đánh giá tác động môi trường, bản cam kết BVMT được phê duyệt.

Đồng thời, xây dựng các hạng mục công trình xử lý môi trường để thu gom và xử lý chất thải phát sinh, bố trí cán bộ kiêm nhiệm công tác BVMT, thực hiện chương trình quan trắc môi trường định kỳ và chế độ thông tin, báo cáo theo quy định.

Ông Võ Xuân Trung, Giám đốc Xí nghiệp May Hà Quảng (KCN Tây Bắc Đồng Hới) cho biết, BVMT là nhiệm vụ được DN quan tâm thực hiện thường xuyên. Thời gian qua, cùng với nhiệm vụ sản xuất, xí nghiệp luôn thực hiện tốt các quy định của pháp luật về BVMT. Đồng thời, tăng cường trồng cây xanh, đầu tư hoàn thiện các công trình BVMT trong khuôn viên xí nghiệp, nhằm tích cực góp phần cùng cộng đồng DN trong KCN bảo đảm môi trường “xanh-sạch-đẹp”.

Hạ tầng BVMT chưa được đầu tư kịp thời

Mặc dù có sự nỗ lực và đạt nhiều kết quả tích cực, tuy nhiên, công tác BVMT trong các KCN, KKT của tỉnh hiện vẫn còn một số khó khăn, bất cập. Đó là, vẫn còn một số tồn tại trong công tác thu gom, xử lý chất thải cần được chấn chỉnh, khắc phục trong thời gian tới. Đặc biệt, theo quy định tại Luật BVMT năm 2020, Nghị định số 08/2022/NĐ-CP, ngày 10/1/2022 của Chính phủ, yêu cầu các KCN phải xây dựng, vận hành thường xuyên nhà máy xử lý nước thải tập trung. Quy định này gây khó khăn đối với các KCN do nhà nước đầu tư cơ sở hạ tầng.

Thông tin về tình hình xây dựng hạ tầng BVMT của các KCN này, Sở Tài nguyên và Môi trường Quảng Bình cho biết, đối với KCN Cảng biển Hòn La đã có hệ thống thu gom nước thải (nhưng vẫn còn thiếu 600m đường đấu nối) và trạm xử lý nước thải tập trung công suất 500m3/ngày đêm; KCN Tây Bắc Đồng Hới đã có hệ thống thu gom nước thải bằng HDPE với chiều dài 1.021m nhưng chưa có hệ thống xử lý nước thải.

Đối với KCN Tây Bắc Đồng Hới và KCN Bắc Đồng Hới, Ban Quản lý Khu kinh tế đã trình UBND tỉnh phương án xây dựng Nhà máy xử lý nước thải tập trung theo hình thức xã hội hoá. Đến nay, Dự án “Đầu tư hoàn thiện hệ thống thu gom nước thải tại KCN Tây Bắc Đồng Hới và KCN Bắc Đồng Hới” đã được HĐND tỉnh phê duyệt chủ trương và được UBND tỉnh phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi, kế hoạch lựa chọn nhà thầu và bố trí vốn thực hiện từ nguồn vượt thu năm 2021; tổng mức đầu tư 20 tỷ đồng; thời gian thực hiện 2023 - 2024.

Đối với KCN Tây Bắc Quán Hàu và KCN Cảng biển Hòn La, Ban Quản lý Khu kinh tế đã đề xuất dự án xây dựng nhà máy xử lý nước thải tập trung KCN Tây Bắc Quán Hàu với tổng mức đầu tư 20 tỷ đồng tại Văn bản số 882/KKT-KHĐT ngày 17/7/2023 về kế hoạch đầu tư công năm 2024, đề xuất lắp đặt hệ thống quan trắc tự động tại Nhà máy xử lý nước thải KCN Cảng biển Hòn La với tổng mức 3 tỷ đồng tại Công văn số 875/KKT-TNMT&DN ngày 14/7/2023 về xây dựng kế hoạch và dự toán kinh phí sự nghiệp bảo vệ môi trường năm 2024 và giai đoạn 2024 - 2026.

Đối với KCN Cam Liên, hiện Công ty TNHH Đầu tư Capella Quảng Bình đang đề xuất triển khai thực hiện dự án Đầu tư và xây dựng cơ sở hạ tầng KCN Cam Liên. Dự án đang trình Thủ tướng Chính phủ để phê duyệt chủ trương đầu tư. Theo đó, Công ty TNHH Đầu tư Capella Quảng Bình sẽ đầu tư đồng bộ cơ sở hạ tầng KCN Cam Liên, bao gồm 1 Nhà máy xử lý nước thải công suất 11.000 m3/ngày đêm.

“Đối với các KCN còn lại, do chưa có kinh phí đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật KCN và số lượng dự án đăng ký đầu tư còn ít nên chưa đề xuất phương án xây dựng Nhà máy xử lý nước thải tập trung giai đoạn này”, Sở Tài nguyên và Môi trường Quảng Bình cho biết.

Ngoài ra, hiện nay trên địa bàn Quảng Bình có 6 CCN được thành lập với tổng diện tích là 75,44ha. Tuy nhiên, chỉ có CCN thị trấn Quán Hàu đã đầu tư xây dựng hệ thống thu gom xử lý nước thải tập trung gồm bể điều hòa, bể lắng, bể lọc, bể khử trùng; CCN Thuận Thuận Đức đang được Sở Công thương đầu tư hoàn thiện hạ tầng gồm các hạng mục giao thông, điện, hệ thống xử lý nước thải, CCN Tiến Hóa đã được HĐND huyện Tuyên Hóa phê duyệt chủ trương đầu tư dự án Hệ thống xử lý nước thải tập trung. Còn lại, các CCN khác, vừa cho thuê vừa tiếp tục đầu tư nên hạ tầng chưa đồng bộ.

Đến nay, có 8 cơ sở sản xuất, kinh doanh tại các KCN, KKT đã được Sở Tài nguyên-Môi trường cấp giấy đăng ký chủ nguồn thải chất thải nguy hại. Một số đơn vị đã tích hợp cấp phép về chất thải nguy hại trong giấy phép môi trường.

Theo Phó trưởng BQL KKT tỉnh Nguyễn Quốc Khánh, trong điều kiện nguồn hỗ trợ từ Trung ương không còn, ngân sách địa phương khó khăn nên việc bố trí nguồn vốn để xây dựng nhà máy xử lý nước thải tập trung chưa thực hiện được. Mặt khác, các KCN của tỉnh quy mô nhỏ, lượng nước thải phát sinh không lớn. Việc xây dựng nhà máy xử lý nước thải gây tốn kém, phát sinh chi phí vận hành nên hiệu quả kinh tế cũng không cao. Đến nay, chỉ có KCN Cảng biển Hòn La được đầu tư hoàn thiện nhà máy xử lý nước thải tập trung giai đoạn 1, công suất 500m3/ngày đêm.

Theo báo cáo của BQL KKT tỉnh, trong thời gian vừa qua, ban đã tích cực kêu gọi, làm việc với nhà đầu tư quan tâm xây dựng nhà máy xử lý nước thải tại các KCN nhưng do khối lượng nước thải ít, hiệu quả đầu tư thấp nên hầu hết các nhà đầu tư đã từ chối đầu tư sau khi tìm hiểu, khảo sát; việc thu hút nhà đầu tư tham gia trong lĩnh vực xử lý môi trường KCN gặp rất nhiều khó khăn. Đến nay, chỉ mới có 1 nhà đầu tư quan tâm, tham gia đầu tư nhà máy xử lý nước thải tại KCN Tây Bắc Đồng Hới và KCN Bắc Đồng Hới theo hình thức xã hội hóa.

“Các KCN trên địa bàn tỉnh thu hút đầu tư chủ yếu các DN có mức độc hại thấp, ít tác động đến môi trường, nên lượng nước thải công nghiệp và chất thải rắn, chất thải nguy hại phát sinh từ quá trình sản xuất của các DN là không lớn. Chất thải được xử lý nội bộ trong các nhà máy, cơ sở sản xuất, dịch vụ bảo đảm quy chuẩn trước khi thải ra môi trường. Tuy nhiên, trước những quy định của pháp luật hiện hành, UBND tỉnh cũng đã có văn bản gửi cho Bộ Tài nguyên-Môi trường, Bộ Tài chính đề nghị điều chỉnh một số thông tư, quy định để phù hợp hơn với các KCN của tỉnh”, Phó trưởng BQL KKT tỉnh Nguyễn Quốc Khánh cho biết thêm.

Không cấp chủ trương đầu tư dự án mới khi chưa có hạ tầng BVMT

Có thể thấy, ngoại trừ KCN Cảng Biển Hòn La và CCN thị trấn Quán Hàu đã có hệ thống xử lý nước thải, các KCN, CCN khác trên địa bàn tỉnh Quảng Bình đến thời điểm hiện tại chưa đáp ứng được các yêu cầu về hạ tầng BVMT nhưng đã đi vào vận hành chính thức. Như vậy, theo Sở Tài nguyên và Môi trường Quảng Bình, là không thực hiện đúng theo yêu cầu hoàn thành trước 31/12/2023 của UBND tỉnh tại Công văn số 1151/UBND-KT ngày 13/6/2023.

Trước thực trạng này, trong báo cáo gửi UBND tỉnh Quảng Bình về việc triển khai thực hiện các quy định về BVMT của khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, CCN mới đây, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Quảng Bình Phan Xuân Hào cho rằng, để tạo điều kiện thu hút dự án đầu tư vào các KCN, CCN, vừa thực hiện đúng các quy định của Luật Bảo vệ môi trường, Sở Tài nguyên và Môi trường kiến nghị UBND tỉnh xem xét khẩn trương bố trí nguồn vốn để đầu tư hoàn thiện hạ tầng BVMT theo quy định tại Khoản 1, Điều 51 Luật Bảo vệ môi trường cho các KCN, CCN trên địa bàn tỉnh.

Đồng thời, chỉ đạo Ban quản lý Khu kinh tế, Sở Kế hoạch và Đầu tư, UBND các huyện, thị xã, thành phố không tham mưu, cấp chủ trương đầu tư mới hay nâng quy mô công suất các dự án đầu tư trong các KCN, CCN đã được thành lập khi chưa có hạ tầng BVMT theo quy định. Tăng cường huy động nguồn lực xã hội hóa để hoàn thiện hạ tầng BVMT các KCN, CCN trong tình hình ngân sách còn khó khăn.

Mặt khác, theo Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND tỉnh cần chỉ đạo Ban Quản lý Khu kinh tế Quảng Bình, Sở Công thương, UBND các huyện, thị xã, thành phố tổ chức triển khai thực hiện các nội dung quy định tại Điều 50 Luật Bảo vệ môi trường. Xây dựng lộ trình, kế hoạch đầu tư để đáp ứng các yêu cầu về hạ tầng kỹ thuật BVMT của khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung theo quy định tại Điều 47, 48, 49 Nghị định số 08/2022/NĐ-CP.

Đặc biệt, không tiếp nhận thêm dự án mới hoặc nâng công suất dự án đang hoạt động có phát sinh nước thải sản xuất trong khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, CCN trong trường hợp khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, CCN không có hoặc không đáp ứng một trong các yêu cầu về hạ tầng BVMT được quy định tại Điều 48 Nghị định số 08/2022/NĐ- CP.

Duy Anh (T/h)